Uw bedrijf draait door, ook zonder Landbouwakkoord

Dinsdag 20 juni werd duidelijk dat er voorlopig geen Landbouwakkoord komt. Vanuit het kabinet werd dit blijkbaar al voorzien. In de brief van 12 juni werden de stoppersregelingen uitgebreid toegelicht aan veehouders die dit overwegen, zowel piekbelasters als niet-piekbelasters. In het slot werd het pijnlijk duidelijk dat voortzetters op zijn vroegst in het najaar van 2023 helderheid krijgen over: 

• de doelen 
• de weg daarnaartoe
• ondersteuning van middelen en regelingen om de transitie naar die doelen te maken 

In deze column neem ik u mee wat er tot nu toe ontbreekt, maar ook wat al wel helder is voor u als veehouder  

Verdienmodel natuur- en klimaateisen 

Een robuust verdienmodel voor de toekomst met natuur- en klimaateisen ontbreekt. Buitenlandse producten die Nederland binnenkomen hoeven niet aan die eisen te voldoen. Daarnaast is er vanuit de overheid geen vergoeding voor de natuur- en klimaatdiensten die de agro-industrie kan leveren. De carbon credits en biogas, de grootste plussen die de veehouderij kan leveren, worden bovendien niet aan de agrarische sector toegekend. 

Stikstofbeleid 

Ook is de koerswijziging van het stikstofbeleid er nog niet gekomen. De veranderingen van depositie naar emissie, onderscheid maken tussen ammoniak (NH3) en stikstofoxiden en het inzetten van innovatie voor reductie, zijn nog niet ingezet. Er is ook nog geen oplossing voor emissie-reducerende stallen en in heel Nederland is het vergunningenloket voor veehouders tijdelijk gesloten. Ook is er nog geen oplossing voor PAS-melders. Of zij wel of niet de dupe worden van het niet bereiken van een Landbouwakkoord, wordt mede bepaald door de deelname van veehouderijbedrijven aan de stoppersregelingen na 3 juli. 

Kunstmestvervangers 

Daarnaast is er ook nog geen perspectief op toekenning van kunstmestvervangers (Renure). Wel is er zicht op een grasland gve-norm voor melkveehouders 

• 2,85 gve in 2035, vanaf 2030 eerst 3,3 gve en vanaf 2027 een start met 4 gve per hectare grasland 
• met zo mogelijk 25 procent afroming bij handel in fosfaat- of dierrechten  

Ook is er zicht op verplichte mestverwerking, dat al aangekondigd was in de brieven van najaar 2022 en los stond van het Landbouwakkoord. 

Vergunningsslot 

De grote teleurstelling van het ontbrekende Landbouwakkoord leidt tot onzekerheid en een nog grotere kloof tussen de overheid en veehouders. Aanvullende regelgeving wordt niet vanuit vertrouwen, maar nog meer vanuit wantrouwen (middelvoorschriften) bekeken.  

Een ander gevolg is dat de transitie later in gang wordt gezet en provincies nog langer aanvragen voor vergunningen van veehouders tegenhouden. Ook stellen banken de reactie op aanvragen nog langer uit. Dit alles heeft niet alleen invloed op de agrarische sector, maar ook op de woningbouw en andere projecten. Zo ervaart heel Nederland de gevolgen van een overheid die nu niet kiest.  

Natuur-, klimaat- en waterdoelen 

Van provincies wordt nog wel verwacht dat ze in kaart brengen hoe ze concreet en lokaal invulling willen geven aan de natuur-, klimaat- en waterdoelen.

Van piekbelasters die door willen, verwacht de overheid ook een soortgelijk “ondernemingsplan”. Waarbij veehouders aangeven hoe ze via welke sporen (vee-, voer-, mest-, stal-, teelt- of energiespoor) de gewenste emissiereductie willen bereiken met behoud van verdienmodel. De overheid heeft aangegeven dat de gewenste reducties dit najaar worden vastgesteld. Hierbij horen ook: 

• de maatregelen die de overheid erkend om de doelen te bereiken en 
• welk deel van de 25 miljard beschikbaar is voor de transitie.  

Verder met uw bedrijf… 

Belangrijk is dat in diverse provincies nu al subsidieregelingen open staan voor investeringen, waarmee u met deelname uw subsidiebedrag veilig stelt. De uitvoering kunt u later doen, met meer duidelijkheid over de systemen. Sommige voortzetters willen daarom juist weten of ze piekbelaster zijn om de subsidie voor de transitie van hun bedrijf vroeg veilig te stellen. Al is dit voor diverse provincies niet nodig. In dit artikel leest u hoe u bepaalt of u een piekbelaster bent en wanneer er aanvullende regelingen aankomen. 

De Actieve Stoffen Balans 

Naast datgene dat ontbreekt, is er ook veel helder geworden. Bijvoorbeeld dat de Actieve Stoffen Balans (het robuuste deel van het Mineralen Aangifte Systeem) gebruikt gaat worden om te beslissen welk deel van de reducties met managementkeuzes te bereiken zijn. Voor sommige veehouders is dit een aanleiding om de bijlagen van de mineralenbalans weer op te zoeken en scherp te krijgen waar hun bedrijf staat. Ook omdat dit veel invloed heeft op mestafvoer dit jaar. 

Dier- en fosfaatrechten 

Daarnaast is het bekend dat de vergoeding voor de dier- en fosfaatrechten van piekbelasters (die vastgesteld wordt bij openstelling van de stoppersregelingen op 3 juli) veel invloed kan hebben op de markt. Is het verstandig voor 3 juli nog te kopen of verkopen? Ondertussen is het reëel dat de waarde van de fosfaatrechten eruit kan lopen naar eind 2027. Wel kunt u een eventueel tekort aan rechten via een samenwerking met een stopper afstemmen. Hierdoor krijgt u ook langer de tijd om te betalen. Sommige voortzetters lopen hier al op vooruit en zijn een concurrent van de uitkopende overheid. Maar het zal ook niet bij iedereen passen.

Het feit is wel dat er dit voorjaar te weinig mest is afgevoerd vanwege een nat en laat seizoen. Sommige voorzetters zijn ervan geschrokken hoeveel mest er dit jaar nog weggewerkt moet worden. Het kan voor sommige veehouders zinvol te zijn om te investeren in een mestopslag of -zak, om het overschot deels mee te kunnen nemen naar volgend jaar. 

De kansen van voer 

Als we kijken naar een robuust verdienmodel blijkt dat intensivering steeds lastiger rekent. Tegelijkertijd zien we dat melk met hoge gehalten heel goed rekent. Dit geldt ook voor melk met lage CO2-waarde via onder andere het PlanetProof-label en het Beter Leven-keurmerk. Het blijkt goed mogelijk een hoge melkproductie te bereiken met hoge gehalten. Wel zien we dat ander ruwvoer en krachtvoervervangers daarin een steeds belangrijkere rol spelen. Het gaat hier bijvoorbeeld om veldbonen en andere vlinderbloemigen. Dit heeft ook lagere voerkosten als gevolg. Toevallig is het ook een gewas waarmee u mogelijk bij de eco-regeling van het Gemeenschappelijk landbouwbeleid ‘goud’ behaalt. Sommige voortzetters zijn hier al druk mee bezig. 

Boeren is voeren” is een term die vaak door veehouders wordt gebruikt. En juist daarin zien we grote verschillen. Het valt op dat de Euro top 25 procent zich vooral onderscheidt met een betere voerefficiëntie. Hierdoor scoren deze bedrijven vaak het beste in hoge mineralenefficiëntie en lage uitstoot van ammoniak en methaan. Vooral in droge jaren onderscheiden veehouders met een hoge voerefficiëntie zich extra.  

Natuurlijk weet u als voortzetter waar u staat maar vooral hoe u dat nog verder wilt verbeteren. Juist in de jaren waarin de maïsprijs ruim de 100 euro voorbij lijkt te gaan, levert dat ook harde euro’s op. 

Samenwerking met akkerbouwers 

Ook zien we voortzetters al potentiële stoppers (die als akkerbouwer de grond willen aanhouden) benaderen om te bespreken of ze iets voor elkaar kunnen betekenen. Het is namelijk een feit dat extensiveren op de agenda komt en veehouders meer grond nodig hebben.  

Voortzetters benaderen akkerbouwers ook voor mest-voersamenwerkingen. Hierbij ligt de focus op krachtvoervervangers met gunstige bijeffecten voor de dieren, de bodem en bedrijfstoeslag. Ook zien we voortzetters hun areaal grondgebruik soms uitbreiden via aankoop, maar met de huidige rente het vaak eerst proberen met (erf)pacht, huur of samenwerking. 

Mono-mestvergisting 

Ook zijn er voortzetters met nog latente vergunningsruimte. Dan is het extra zaak om goed stil te staan bij wat nu nog wél kan en mogelijk binnenkort niet meer kan. Hoewel het vergunningsloket voor stallen dicht is, is het loket voor mono-mestvergisting vaak wel open. Voor sommige voortzetters is het interessant om hier een vergunning voor te regelen. Zo kunt u de Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie veiligstellen. U kunt altijd later beslissen of u dit echt wilt realiseren. 

Winst in jaarcijfers 

Juist bij voortzetters zijn de wensen vaak groter dan de omvang van de lopende rekening. Door alle investeringen kunt u soms het gevoel hebben dat er geen winst wordt gemaakt. Terwijl de jaarcijfers de winst wel laten zien. Gelukkig is er sinds dit voorjaar meer ruimte voor flexibele fiscale oplossingen met simpele hybride bv’s. Maar ook dat vraagt actie. 

Doorpakken 

Het mooie van ons werk is het gesprek aan de keukentafel met alle vennoten. Waarbij het start met door de bewolking de zon zien (of dit jaar juist zicht op regen). Terwijl het eindigt met samen ervoor zorgen dat het bovenstaande wordt gerealiseerd. Juist nu er (nog) geen Landbouwakkoord is, moeten we doorpakken, de discussie als vennoten aangaan, samen besluiten nemen en deze samen uitvoeren. 

Wat zijn uw toekomstplannen?

De agrarische sector blijft uitdagend, maar zeker ook erg mooi met volop mogelijkheden. Zorg dat u uw eigen toekomstvisie helder hebt met een plan B. Ons toegewijde team staat voor u klaar, denkt graag mee bij het maken van uw keuze en helpt u bij uw aanmelding voor de diverse regelingen. Met aandacht voor de milieuregels, uw bedrijf en uw toekomstwensen.  
 

Neem zo spoedig mogelijk contact op met uw adviseur van Flynth. Die bereidt dit graag samen met u voor. U kunt hiervoor ook gebruikmaken van het formulier.