Gebruikt u grond van de gemeente?

De laatste jaren hebben veel gemeenten onderzoek gedaan naar gebruik van grond die kadastraal op naam van de gemeente staat. Regelmatig komen zij daarbij tot de conclusie dat ‘gemeentegrond’ in gebruik is bij iemand anders. Wat als u diegene bent?

Vaak stuurt de gemeente u een brief met de mededeling dat u moet stoppen met het gebruik van de grond óf dat u de grond kunt kopen of huren. Maar wat zijn nu uw rechten als u zo’n brief ontvangt? Recente jurisprudentie lijkt uw positie weer wat moeilijker te maken.

Kadaster

De gemeente zal zeggen dat zij eigenaar is, omdat haar eigendom blijkt uit het kadaster. Dit is echter te kort door de bocht: de werkelijke eigendom kan namelijk afwijken van wat de openbare registers vermelden. Zo kan de eigendom van de grond door verjaring inmiddels naar u als huidige gebruiker zijn overgegaan.

Verjaring?

Eigendom kan onder meer overgaan door ‘bevrijdende’ verjaring: als een ander een onroerende zaak bezit, dan heeft de eigenaar in beginsel twintig jaar de mogelijkheid om beëindiging van dit bezit te vorderen. Zodra deze mogelijkheid verjaart, wordt degene die op dat tijdstip de onroerende zaak bezit, eigenaar. Daarbij is niet van belang of die bezitter te goeder trouw was.

Met andere woorden: als u (eventueel met uw voorgangers) het stuk grond al meer dan twintig jaar ‘bezit’, dan bent u eigenaar geworden. In dat geval hoeft u geen gevolg te geven aan de sommaties van de gemeente.

Bezit is doorslaggevend

Maar wat is nu ‘bezitten’? Bezit is het houden van een goed voor u zelf. Voor bezit is een voldoende mate van feitelijke macht vereist. Twee voorbeelden van omstandigheden die van belang zijn:

• De toegankelijkheid van het perceel
  Vaak wordt van belang geacht dat het perceel niet toegankelijk is voor derden. Dit is bijvoorbeeld het geval als de bij de tuin getrokken strook grond is afgesloten met een hek.
• Opstallen op het perceel
  Ook het aanbrengen van een opstal kan erop wijzen dat u de grond voor u zelf houdt, waardoor er sprake is van bezit.

Bezitsdaden

De afscheiding van het perceel of het aanbrengen van opstallen zijn dan ‘bezitsdaden’ die erop wijzen dat u pretendeert eigenaar te zijn. Als u kunt aantonen dat u al vele jaren geleden bezitsdaden hebt verricht, wordt de positie van de gemeente een moeilijke. Recent schoot de rechter de gemeente echter te hulp.

Recente uitspraak

Het Hof in Den Bosch oordeelde namelijk dat bij onroerende zaken niet snel de intentie tot het voor zichzelf houden wordt aangenomen. En al helemaal niet als het gaat om grond van de gemeente. De gemeente zal vaak geen bezwaar hebben tegen het particuliere gebruik van de gronden en daar soms zelfs voordeel van hebben, zo oordeelt het Hof. Dat de gemeente niet optreedt tegen dit gebruik mag dan ook niet worden uitgelegd als desinteresse van de gemeente in de grond.

In dit geval oordeelde het Hof dat zelfs de aanleg van een walkant om de strook grond (door de gebruiker, meer dan 20 jaar geleden) niet zegt dat de gebruiker de grond in bezit had genomen. De gemeente is dus eigenaar gebleven.

Het Hof oordeelt dus dat bij gemeentegrond niet snel sprake zal zijn van verjaring. Dat neemt echter niet weg dat bij werkelijk bezit de eigendom wel degelijk zal overgaan.

Meer informatie

Wilt u meer informatie over dit onderwerp? De juridisch adviseurs van Flynth zijn hierin gespecialiseerd en helpen u graag. Flynth is bereikbaar via e-mail juridisch@flynth.nl of telefoonnummer 088 236 76 20.