Voortzetten als piekbelaster, wat betekent dit voor u?

Naast de beëindigingsregelingen Lbv en Lbv+, die op 3 juli officieel zijn geopend, komen er diverse regelingen beschikbaar voor veehouders die hun bedrijf voort willen zetten. De val van het kabinet betekent echter een langere periode van onzekerheid voor agrarisch ondernemers. In dit artikel leest u over de ontwikkelingen en wat dit voor de diverse regelingen en voor u en uw bedrijf betekent.

Demissionair kabinet

Het (inmiddels demissionaire) kabinet leek vastberaden in het inperken van de agrarische sector, zowel bij veehouderij als akkerbouw. Daarmee kwamen er ook geen oplossingen om Nederland van het (vergunnings)slot te halen, terwijl hier zeker mogelijkheden voor beschikbaar zijn. Natuurinclusieve landbouw werd hierdoor eerder beperkt dan gestimuleerd. De bouwsector komt niet op gang en de energietransitie, waar agrarisch ondernemers een belangrijk onderdeel van de oplossing kunnen zijn, is ook vertraagd.

Controversiële onderwerpen

Onderwerpen (waaronder wetsvoorstellen) die gevoelig liggen kunnen, na een kabinetsval, door de Tweede en/of Eerste Kamer controversieel worden verklaard. De onderwerpen komen niet op de Kameragenda, totdat er een nieuw kabinet is gevormd. Op 11 september 2023 wordt hierover meer bekend. Dan volgt een vergadering in de Tweede Kamer over het wel of niet controversieel verklaren van dossiers.

Diverse dossiers rond de veehouderij waren al (vrijwel) gereed voor het nemen van vervolgstappen. Wat is de verwachting over de diverse regelingen?

• De vrijwillige stoppersregelingen (Lbv en Lbv+) zijn al opengesteld en gaan door. U leest er hier meer over.
• De Innovatieregeling, met daarbij de mogelijkheden voor emissiearme stalsystemen, zal naar verwachting doorgeschoven worden, tot er een nieuw kabinet is gevormd. Dat zou betekenen dat er pas op zijn vroegst najaar 2024 zicht op is op concrete stappen in de vergunningverlening.
• Voor de vrijwillige verplaatsingsregeling geldt dat er een breed draagvlak in de politiek is, de financiering al geborgd is en de afstemming met Brussel loopt. Voor deze verplaatsingsregeling wordt de kans daarom reëel geacht dat deze alsnog wordt gepubliceerd en vervolgens in december 2023 wordt opengesteld.

Innovatie veehouderij

Voor de innovatieregeling geldt dat openstelling, voorafgaand aan de val van het kabinet, op zijn vroegst was voorzien voor voorjaar 2024.

Op 23 juni verschenen aanvullende rapporten van Wageningen Livestock Research (WUR) over emissiearme stallen. Hierin concludeerden ze dat er geen verschil is in stikstofuitstoot tussen een stal met een emissiearme vloer en een gangbare stal in de melkveehouderij. Het toepassen van een dergelijke staltechniek in de melkveehouderij heeft dus geen effect op de ammoniakuitstoot per dierplaats volgens WUR. Dit geldt nadrukkelijk niet voor luchtwassers en andere nageschakelde technieken. Verder loopt er nog onderzoek over de Lely Sphere (en vergelijkbare oplossing) als ook het koetoilet.

De minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft aangegeven dat hij op korte termijn de Regeling ammoniak en veehouderij (RAV)-lijsten met deze inzichten wil actualiseren. De vaak beoogde verruiming van dieraantallen wordt daarmee echter niet meer gegeven. De verwachtte openstellingsperiode vergde voor de val van het kabinet al veel geduld. Dat geduld wordt nu zeker nog meer op de proef gesteld.

Verplaatsen veehouders dichtbij natuurgebieden

Voor veehouders die serieus uitstoten op een natuurgebied opent er naar verwachting in december 2023 een specifieke verplaatsingsregeling. De achtergrond hiervan is dat de overheid die veehouders die niet vrijwillig deelnemen aan de stoppersregeling wil ondersteunen bij de verplaatsing van hun bedrijf. Waarbij het houden van vee op de huidige locatie alsnog stopt. De regeling is bedoeld voor die veehouders die niet aan de opkoopregeling Lbv(+) meedoen. Eerste inzichten hierbij zijn:

• Een hoge bijdrage (subsidie/ondersteuning) voor de investering in de aankoop van gebouwen op een nieuwe locatie. Waarbij deze bijdrage zo interessant wordt gemaakt dat het een (puur) zakelijke overweging kan worden om op de bestaande locatie te stoppen.
• De dier- en fosfaatrechten worden doorgehaald en hiervoor wordt een vergoeding van honderd procent verstrekt, met de inzet dat deze toereikend is om vervangende rechten terug te kopen. Waarmee de overheid ook de productieruimte van verplaatsers uit de markt neemt en hun alsnog middelen geeft om vervangende rechten terug te kopen.
• Het houden van vee op de huidige locatie stopt, maar er geldt geen beroepsverbod. De veehouder kan op een andere locatie verder met het bedrijfsmatig houden van vee.

Zeker gezien de toekomstpotentie van de locaties kan dit voor veehouders die serieus uitstoten op een natuurgebied en die hun bedrijf willen voortzetten passend zijn. Ook kan deze regeling nadrukkelijk invloed op de markt hebben van zowel locaties als dier- of fosfaatrechten.

Net als de stoppersregeling vergt de verplaatsingsregeling goedkeuring van de Europese Commissie. Onze indruk is dat de overheid hier al erg ver mee is en dat er bij de goedkeuring van de stoppersregeling al een voorschot is genomen op de verplaatsingsregeling. Dit geldt met name voor verplaatsers binnen Nederland.

Piekbelasters tot actie dwingen

Onze indruk is dat de overheid er alles aan doet om piekbelasters vrijwillig:

• te laten stoppen via de Lbv+-regeling die op 3 juli 2023 is opengegaan.
• te verplaatsen via de verplaatsingsregeling, waarvan we de openstelling in december 2023 verwachten, ondanks de val van het kabinet.

Er wordt (in de media) breed onderstreept dat er geen sprake is van onteigening, maar van vrijwillige deelname. Toch zien we ook dat de overheid extra focus legt op piekbelasters die dichtbij een natuurgebied zitten, specifiek binnen een straal van minder dan 750 meter van een Natura2000-gebied. Deze ondernemers wordt nauwelijks toekomstperspectief geboden. Of een nieuw te vormen kabinet hier verandering in zal brengen en de locaties perspectief zal bieden met innovatieregelingen, is nog afwachten.

Afroming fosfaat- of dierrechten naar 25 procent

Vanuit de onderhandelingen over het Landbouwakkoord weten we dat werd onderzocht of er een eenmalige generieke korting van vijf tot tien procent kan worden toegepast of dat de afroming bij overdracht van fosfaat- of dierrechten kan worden verhoogd naar 25 procent. Deze maatregel zal naar verwachting pas weer bij een nieuw kabinet op de agenda komen. Hetzelfde geldt voor de normen voor (grasland) grootvee-eenheden (GVE).

Kansen energietransitie en uitstootreductie CO₂

Op het gebied van energietransitie en de uitstootreductie van CO₂ kan de agrarische sector een onderdeel zijn van de oplossing. De druk op Nederland vanuit EU-perspectief om op deze onderwerpen actie te ondernemen groeit en zal voor een nieuw kabinet alleen maar toenemen.

Dit kan de agrarische sector kansen bieden. Tegelijk is er voor grote bedrijven veel regelgeving ingegaan zoals de CSRD -richtlijnen voor grote bedrijven. Dit heeft uiteindelijk ook effect op de rest van de keten.  De agrarische sector kan hier een belangrijke rol spelen bij de oplossing voor deze uitdagingen.

De Afrekenbare Stoffenbalans (ASB) kan bijdragen aan de reductie van de stikstofuitstoot. Melkveehouders kunnen de ASB-cijfers uit de KringloopWijzer halen. Het perspectief voor deze ASB komt mogelijk al eerder vanuit de markt zelf, als hulpmiddel om de bijdrage aan de uitstootreductie van CO₂ in beeld te brengen en om carbon credits te verzilveren.

Piekbelasters die willen voortzetten

Behoort u tot de piekbelasters en wilt u uw bedrijf voortzetten? Of twijfelt u nog? Dan geldt voor u dat het nu belangrijk is om alternatieve scenario’s helder in beeld te krijgen. Waarbij het vooral van belang is om zicht te krijgen op het toekomstperspectief van uw huidige locatie. En van daaruit uw strategie te bepalen.

Overweeg daarbij om u wel in te tekenen voor de stoppersregeling. Hierop volgt een gesprek met de lokale provincie en zo krijgt u inzicht voor uw eigen locatie. U kunt dan binnen zes maanden na de beschikking een vervolgkeuze nemen (stoppen) of besluiten om alsnog uw bedrijf voort te zetten. Dan is er naar verwachting ook meer bekend over de verplaatsingsregeling.

De verplaatsingsregeling kán dit najaar voor u een kans zijn. Vraag het een verplaatser uit het verleden en deze zal u bevestigen dat het een tijdrovend proces is, dat u veel energie zal kosten. Maar het kan uw bedrijf óók veel perspectief bieden. Flynth houdt u op de hoogte over de ontwikkelingen en het perspectief dat u geboden wordt met de verplaatsingsregeling (en mogelijk ook de innovatieregelingen).

Tot slot

Flynth ondersteunt u samen met onze specialisten Gebouw en omgeving van Rombou bij het maken van uw keuzes. Of u nu stoppende of voortzettende piekbelaster bent, of reguliere stopper of voortzetter. We sparren graag met u over uw perspectief, over de verschillende opties en over uw mogelijkheden om zelf ook perspectief te creëren. Neem contact op met uw adviseur van Flynth of bezoek een locatie van Flynth bij u in de buurt.