Gepubliceerd: 25-01-2024, laatst gewijzigd:
29-01-2024
Hebt u een bedrijfsopvolging gepland staan? De Wet aanpassing fiscale bedrijfsopvolgingsfaciliteiten 2024 is dit jaar deels in werking getreden. Deze wet werkt door in andere regelingen en overeenkomsten. Zo heeft de Wet aanpassing fiscale bedrijfsopvolgingsfaciliteiten gevolgen voor de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR), de doorschuifregeling (DSR) en de teeltpachtovereenkomst bij vruchtwisseling.
Aan derden verhuurd vastgoed is beleggingsvermogen
In de Wet aanpassing fiscale bedrijfsopvolgingsfaciliteiten is vastgelegd dat aan derden verhuurd vastgoed standaard wordt aangemerkt als beleggingsvermogen voor de bedrijfsopvolgingsregeling en de doorschuifregeling voor vermogen in box 2 (aanmerkelijk belang).
BOR en de DSR
De BOR is een faciliteit in de successiewet. Deze regeling stelt schenkingen en erfrechtelijke verkrijgingen tot bepaalde bedragen vrij van schenk- en erfbelasting. Tenminste, als deze plaatsvinden in het kader van de bedrijfsoverdracht.
De DSR is een faciliteit in de inkomstenbelasting (box 2). Deze regeling voorziet in belastinguitstel bij schenkingen en erfrechtelijke verkrijgingen bij de bedrijfsoverdracht.
Vruchtwisseling als uitzondering…
Verhuurd onroerend goed wordt als beleggingsvermogen aangemerkt. Dit betekent dat de BOR en de DSR niet toegepast kunnen worden op verhuurd vastgoed. De BOR en de DSR gelden namelijk alleen voor ondernemingsvermogen.
Voor gronden in vruchtwisseling is onder voorwaarden een uitzondering gemaakt. Vruchtwisseling (gewasrotatie) zorgt voor verbetering van de bodem en voorkomt ziekten in de grond. Gronden in vruchtwisseling vallen dus soms wel onder de BOR en de DSR.
Als u uw grond bijvoorbeeld tijdelijk uit gebruik geeft aan een andere landbouwer, in het kader van vruchtwisseling, geldt de uitzondering en mogen de BOR en DSR wel worden toegepast. Het is voordelig dat de wetgever besloten heeft om deze grond van beleggingsvermogen uit te zonderen en dus níét aan te merken als ‘aan derden verhuurd vastgoed’.
…op één voorwaarde
Hiervoor geldt echter wel een belangrijke en beperkende voorwaarde in de wet. U moet voor deze gronden een schriftelijke teeltpachtovereenkomst sluiten met alle betrokken partijen. Aan de wet is toegevoegd dat deze niet hoeft te worden geregistreerd door de Grondkamer.
Kanttekeningen en uitdagingen
Om gebruik te kunnen maken van de BOR en de DSR dient het uit gebruik geven van grond dus schriftelijk met een teeltpachtovereenkomst te zijn vastgelegd. Voor de teeltpachtovereenkomst geldt als voorwaarde dat vruchtwisseling noodzakelijk is.
- Bij het vastleggen van deze teeltpachtovereenkomst gelden er de nodige kanttekeningen. Dit maakt het in gebruik geven van agrarisch grond bij inzet van de BOR of DSR een uitdaging:
- Een schriftelijke teeltpachtovereenkomst is noodzakelijk. De praktijk spreekt vaak echter onderling mondeling af.
- U kunt een teeltpachtovereenkomst niet afsluiten voor een termijn langer dan één jaar (of twee jaar bij een tweejarig gewas)
- De vruchtwisseling dient noodzakelijk te zijn. De vraag is echter, bij welke teelten de vruchtwisseling als noodzakelijk wordt gezien. Dat is lang niet altijd het geval. Zo is vruchtwisseling voor de teelt van gras en granen (waaronder maïs) zeer waarschijnlijk niet noodzakelijk.
- U moet een teeltpachtovereenkomst binnen twee maanden na de ingangsdatum (niet na ondertekening) voorleggen aan de Grondkamer ter registratie. Als dit niet tijdig gebeurt, gelden de regels van reguliere pacht, met bijbehorende rechten van de pachter. Zoals een pachtperiode van zes jaar met het recht op verlenging, telkens met zes jaar. Bovendien: zolang een pachtovereenkomst niet is ingestuurd loopt een verpachter ook het risico dat verbonden is aan mondelinge pacht. Hierdoor kan hij zowel betaling als beëindiging niet afdwingen. De wijziging dat de overeenkomst voor de fiscale regelingen niet geregistreerd hoeft te zijn door de Grondkamer, leidt vanuit een andere invalshoek dus juist tot risico’s.
- Het toekomstige pachtbeleid kan een beperkende factor worden als de term noodzakelijke vruchtwisseling (nog) meer wordt afgebakend.
Suggesties voor aanpassing
Land- en Tuinbouw Organisatie Nederland (LTO) heeft in samenspraak met de Vereniging van Accountants- en Belastingadviesbureaus (VLB) - tot aan de behandeling in de Eerste Kamer – geprobeerd om de uitzondering voor vruchtwisseling in de hiervoor genoemde wetsbepaling aangepast te krijgen. Zodanig dat deze voor de praktijk beter hanteerbaar is.
Er is verzocht om de huidige, mondelinge vruchtwisselingspraktijk ook hanteerbaar te laten zijn voor de BOR en de DRS. Dat voorstel bleek niet haalbaar.
Vervolgens is de suggestie gedaan om naast de teeltpachtovereenkomst (daar waar nodig) ook de geliberaliseerde pachtovereenkomst toe te staan voor de toepassing van de BOR en de DSR. Ook deze suggestie heeft het (vooralsnog) niet gehaald.
Ook voor overlijdenssituaties
Helaas zijn beide suggesties niet overgenomen. Als u de BOR en DSR wilt toepassen, moet u handelen naar de huidige voorwaarden van de Wet aanpassing fiscale bedrijfsopvolgingsfaciliteiten 2024.
Dit geldt zeker voor overlijdenssituaties waarbij een beroep op de BOR en de DSR niet uitgesteld kan worden. Bedenk daarbij dat de financiële belangen erg groot kunnen zijn.
Laat u adviseren
Ons advies is, ondanks dat het voor de genoemde fiscale regelingen niet hoeft, om de teeltpachtovereenkomst toch te laten registreren bij de Grondkamer. Dit om risico’s ten aanzien van reguliere pacht te voorkomen. De adviseurs van Flynth helpen u hierbij graag en hebben een model teeltpachtovereenkomst ontwikkeld. In veel gevallen is deze toepasbaar bij een beroep op de fiscale bedrijfsopvolgingsregelingen.
Meer informatie
Wilt u meer weten over de BOR, DRS of vruchtwisseling? Of over de modelovereenkomst en de Grondkamer-registratie? Of wilt u weten wat het beste is voor uw situatie? Neem dan contact op via onderstaand formulier.