Gepubliceerd: 25-07-2023, laatst gewijzigd:
27-07-2023
Wat gaat de BOR voor de boer doen?
Onlangs verscheen de kabinetsreactie met daarin de uitkomsten van het vervolgonderzoek voor de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR). In de zogeheten Voorjaarsnota was er al het nodige over de BOR gezegd, maar dit is nu nader ingevuld en toegelicht. In dit artikel lichten we u de belangrijkste punten toe en leest u wat dit mogelijk voor u als agrarisch ondernemer betekent.
Ter herinnering: de BOR is een voor de bedrijfsoverdracht, en zeker in de agrarische sector, belangrijke fiscale faciliteit. Met de BOR kan een bedrijf waar gewenst en onder voorwaarden met zeer weinig - of zelfs zonder - schenk- of erfbelasting aan een opvolger worden overgedragen.
Belangrijkste punten
Voor u als agrarisch ondernemer zijn de volgende punten van belang. Deze worden hierna verder toegelicht.
- Het verschil tussen de voortzettingswaarde (waarde going concern) en de liquidatiewaarde blijft vrijgesteld van schenk- en erfbelasting.
- De vrijstelling van 1.205.871 euro (bedrag 2023) wordt verhoogd tot 1.500.000 euro.
- De bezits- en voorzettingstermijnen worden nader beoordeeld.
- Verhuurd vastgoed vormt in de toekomst beleggingsvermogen.
- Voor keuzevermogen gaat gelden dat alleen een in de onderneming gebruikt bedrijfsmiddel onder de BOR kan gaan vallen.
- De doelmatigheidseis van vijf procent voor beleggingsvermogen komt te vervallen.
- De regering gaat situaties waarin gebruik van de BOR plaatsvindt terwijl dat maatschappelijk ongewenst is kritisch bekijken. En onderzoeken of nadere regelgeving op dat vlak nodig is.
Verschil tussen de going concern waarde en de liquidatiewaarde blijft vrijgesteld
Dit is voor u als agrarisch ondernemer veruit het belangrijkste punt. De going concern waarde is de waarde van de onderneming waarbij een nog nét lonende exploitatie van die onderneming mogelijk is. In de agrarische wereld wordt deze waarde vaak aangeduid als de voortzettingswaarde. Die waarde is bij agrarische ondernemers vele malen lager dan de liquidatiewaarde (de waarde van de losse onderdelen). Dat een dergelijk verschil voor de BOR volledig vrijgesteld blijft is een groot goed voor de agrarisch ondernemer. Hiermee kunt u al een flinke stap maken in het goed laten verlopen van de bedrijfsovername.
Vrijstelling wordt verhoogd tot 1.500.000 euro
Met ingang van 2025 wordt honderd procent van de going concern waarde tot een bedrag van 1,5 miljoen euro vrijgesteld van schenk- en erfbelasting. Betreft de bedrijfsovername daarnaast een bedrag boven de 1,5 miljoen die u verkrijgt via schenking of erfenis? Dan wordt dat bedrag nog voor 70 procent vrijgesteld. Dit laatste is een verslechtering van de regeling van de BOR (nu is dat nog 83 procent), maar het is de vraag of dit voor agrarische ondernemers een belemmering vormt.
Via het verschil tussen de voortzettingswaarde en de liquidatiewaarde en daarbovenop nog de 1,5 miljoen vrijstelling zal het overgrote deel van de bedrijfsovernames goed geregeld kunnen worden.
Bezits- en voorzettingstermijnen nader beoordeeld
Om de BOR te kunnen toepassen bij een bedrijfsoverdracht gelden er momenteel twee regels:
- De Bezitseis: het bedrijf is al vijf jaar in bezit van de schenker / één jaar in bezit van de erflater.
- De Voortzettingseis: de bedrijfsopvolger zet het bedrijf de komende vijf jaar ongewijzigd voort.
De overheid onderkent dat de bezits- en voorzettingstermijnen soms erg star en knellend kunnen werken en daarmee ondernemers soms onnodig hinderen in hun bedrijfsvoering. De voortzettingseis van vijf jaar geldt in deze tijd van grote transities in de landbouw als zeer belemmerend. Enige flexibiliteit van de regeling op deze punten is nagenoeg een must. De overheid heeft het bedrijfsleven dan ook gevraagd om in dit kader mee te denken aan een betere invulling van de vereisten. Het bedrijfsleven is gevraagd om situaties te schetsen waar verandering (lees: meer flexibiliteit) wenselijk is. Flynth neemt graag het voortouw om de BOR beter te laten werken voor de praktijk.
Verhuurd vastgoed in de toekomst beleggingsvermogen
Met ingang van 2024 valt verhuurd vastgoed niet meer onder de BOR. Verhuurd vastgoed wordt dan als beleggingsvermogen gekwalificeerd. De BOR kan alleen toegepast worden op ondernemingsvermogen. Houd hier bij een bedrijfsoverdracht in 2024 of later rekening mee in de overnamesom. Tip: koppel het betaalde bedrag van de overname aan het verhuurde vastgoed om zo optimaal te profiteren van de vrijstellingen van de BOR.
Let op: kortdurende teeltpachtovereenkomsten worden vanwege vruchtwisseling niet als verhuur gezien. Vruchtwisseling is immers nodig voor behoud van het grondgebruik en bruikbaarheid van de grond van de onderneming. Gronden in vruchtwisseling voorzien van een pachtcontract zullen dus ondernemingsvermogen blijven en wél onder de BOR vallen.
Alleen een in de onderneming gebruikt bedrijfsmiddel valt onder de BOR
Hebt u bedrijfsmiddelen die u zowel zakelijk als privé gebruikt? Zoals een schuur op de grond van de onderneming die u deels privé gebruikt of verhuurt, waarbij gekozen is deze zakelijk te etiketteren. Met ingang van 2025 valt enkel het gedeelte dat in gebruik is binnen de onderneming nog onder de BOR.
Tip voor een bedrijfsovername vanaf 2025: koppel bij de overnamesom de betaalde koopsom aan deze bedrijfsmiddelen.
Omdat de woning met ondergrond soms ook op de balans voorkomt kan door de wetswijziging in de BOR een heretiketteringsmogelijkheid van de zakelijke woning met ondergrond een optie worden. Hierbij zet u de agrarische bedrijfswoning met ondergrond privé voor de inkomstenbelasting.
Een mooie oplossing zou daarbij zijn: een afwikkeling op basis van de WOZ-waarde, rekening houdend met de bewoonde staat van de woning en ondergrond. Flynth gaat hier aandacht voor vragen bij de overheid.
Vervallen doelmatigheidseis van vijf procent
Met ingang van 2025 komt de zogeheten doelmatigheidseis van vijf procent te vervallen. Nu is het zo dat de overtollige liquide middelen en effecten tot vijf procent toch als ondernemingsvermogen worden gezien, hoewel vaststaat dat dat beleggingsvermogen is. Deze marge is om praktische redenen in de BOR-regeling opgenomen om discussies te vermijden. In de praktijk bleek daar (vooral bij het wat grotere mkb) toch vooral op gekoerst te worden. Daarom verdwijnt die marge.
Voor de agrarische sector kan dat betekenen dat er wat meer discussies zullen ontstaan of liquide middelen overtollig zijn (beleggingsvermogen) of dat die gezien moeten worden als werkkapitaal (ondernemingsvermogen).
Constructies tegengaan
De regering bekijkt of nadere regelgeving nodig is voor situaties waarin gebruik van de BOR plaatsvindt terwijl dat maatschappelijk ongewenst is. Denk bijvoorbeeld aan een grootmoeder van 94 jaar oud met een groot kapitaal op de bank, die participeert in een maatschap met haar kleinzoon. Om zo dat kapitaal om te zetten tot bedrijfsvermogen dat dan na vijf jaar onder toepassing van de BOR weggeschonken wordt aan het kleinkind. De BOR is niet bedoeld voor dergelijke constructies, grootmoeders participatie in het bedrijf zal immers beperkt zijn tot de inbreng van kapitaal. De BOR is bedoeld om bedrijfsovernames die reëel zijn te faciliteren.
Conclusie
De afdronk is dat de BOR de boer aardig gezind is, maar op punten nog verder verbeterd kan worden. Flynth zal daarvoor graag ‘de boer opgaan’ en voor uw belangen opkomen. Hebt u vragen over de BOR? Neem dan contact op met uw adviseur van Flynth of maak een afspraak bij een bezoeklocatie van Flynth bij u in de buurt.
Webinar bedrijfsoverdracht mkb
Adviseurs van Flynth Marco Tromp (belastingadvies) en Arnout de Vries (bedrijfskundig advies) namen de kijkers van het webinar ‘Bedrijfsoverdracht in harmonie’ mee in het proces van een bedrijfsoverdracht via een fictief familiebedrijf. Kijk het webinar hier terug.