Belangrijke redenen waarom een testament meerwaarde heeft

In de basis regelt de wet wat er met uw nalatenschap gebeurt als u overlijdt. Maar u kunt allerlei belangrijke redenen hebben om van die wettelijke regeling af te wijken. Dat doet u met een testament. Hier zetten we zowel persoonlijke als belastingtechnische technische redenen op een rij en leggen we uit welk voordeel een testament daarbij oplevert.

Erven volgens de wet

Heeft u geen testament? Dan bepaalt de wet welke personen van u erven als u komt te overlijden. Als u getrouwd bent, zegt de wet bijvoorbeeld dat uw bezittingen en schulden eerst naar uw partner overgaan als die nog leeft. Uw kinderen moeten dan dus nog wachten op hun erfdeel. Zij erven pas als uw partner ook overlijdt – en alleen wat er dan nog over is van de erfenis. Met een testament kunt u deze regels aanpassen. Daar kunt u goede redenen voor hebben.

Persoonlijke redenen voor een testament

• U woont samen. Voor samenwoners heeft de wet namelijk niets geregeld en erft u niet van elkaar als partner. Daarnaast is een samenlevingscontract met wederzijdse zorgverplichting nodig om gebruik te kunnen maken van de gunstige partnervrijstelling.
• U heeft een samengesteld gezin met stiefkinderen en/of pleegkinderen die u ook wilt laten meedelen in uw erfenis.
• U heeft jonge kinderen en u vindt het belangrijk dat de voogdij en bewindvoering voor hen geregeld zijn.
• U bent alleenstaand zonder kinderen en wilt niet dat uw ouders en/of uw broers/zussen van u erven.
• U heeft een slechte relatie met (één van) uw kinderen en wilt uw kind(eren) niet laten meebeslissen over de verdeling van de erfenis. In dat geval kunt u uw kind mogelijk beter een zogenaamd legaat toekennen dan een erfdeel. Zo voorkomt u dat uw kind zelf mee kan beslissen. 
• U wilt een kind (deels) onterven. Hou er in dat geval wel rekening mee dat een kind altijd recht heeft op de helft van het wettelijke erfdeel, de zogenaamde legitieme portie.
• U wilt graag een persoon aanwijzen die de zaken namens de erfgenamen regelt als u komt te overlijden, een zogenaamde executeur. U kunt deze executeur diverse bevoegdheden geven.
• U wilt graag dat uw kinderen hun erfdeel al kunnen opeisen als de langstlevende ouder wordt opgenomen in een verzorgingshuis. Zo kunt u er mogelijk voor zorgen dat uw eigen bijdrage voor het verzorgingshuis lager uitvalt.
• Uw partner is al opgenomen in een verzorgingshuis en u wilt niet dat een erfdeel voor uw partner bij uw overlijden een nadelige invloed heeft op uw partners eigen bijdrage. Dat kan een reden zijn om uw partner te onterven.
• U wilt graag dat uw aandelen te allen tijde binnen de familie blijven. U kunt dan denken aan een zogenaamde tweetrapsmaking. Daarmee wijst u twee of meer (opeenvolgende) erfgenamen aan. Zo voorkomt u bijvoorbeeld dat uw aandelen via uw kind later bij diens partner terechtkomen.
• U wilt voorkomen dat bij echtscheiding van één van uw kinderen de erfenis ook terecht komt bij de ex-partner. Hiervoor is de uitsluitings- en insluitingsclausule bedoeld. Tegenwoordig is dit wel in de wet geregeld, maar als u het zelf in uw testament regelt, moeten uw kinderen deze wens respecteren.

Belastingtechnische redenen voor een testament

• U kunt de erfbelasting voor uw erfgenamen uitstellen, bijvoorbeeld als uw vermogen vastzit in uw woning of in ander onroerend goed. Om de aanslag erfbelasting te kunnen betalen, is namelijk geld nodig. Door als het ware een uitstelmogelijkheid te regelen in uw testament, kunt u zelf veel meer inspelen op de situatie op het moment dat het overlijden van de eerste ouder plaatsvindt.
• U kunt de te betalen rente over de erfdelen regelen met een flexibele renteclausule. De erfgenamen kunnen de rente dan bij overlijden van de eerste ouder zelf afspreken. Afhankelijk van het rentepercentage kunt u meteen een voordeel pakken of juist voorsorteren op de toekomst.
• U kunt uw erfgenamen optimaal gebruik laten maken van belastingvrijstellingen. Aangezien iedere erfgenaam een belastingvrijstelling krijgt, zijn de hoogte van uw vermogen en het aantal personen waarover u dit verdeelt bepalend. U kunt bijvoorbeeld belasting besparen door een legaat toe te kennen aan uw kleinkinderen. Die krijgen dan dezelfde vrijstelling als uw kinderen – in 2022 € 21.559. Ook als de kleinkinderen niet allemaal hetzelfde erfdeel krijgen, kunnen zij deze vrijstelling gebruiken.
• Heeft u een eigen onderneming? Dan kan optimaal gebruik van vrijstellingen nog veel meer voordeel opleveren. Bijvoorbeeld doordat uw erfgenamen via de Bedrijfsopvolgingsregeling een hoge dan wel volledige vrijstelling krijgen over de aandelen van uw onderneming. Merk daarbij wel op dat er plannen zijn om deze regeling te versoberen of af te schaffen.
• U kunt overdrachtsbelasting besparen. Bijvoorbeeld door onroerend goed, zoals uw huis, direct over te dragen aan een andere persoon dan uw echtgenoot of geregistreerd partner.

Advies op maat

Welke opties voor u het beste zijn, is afhankelijk van uw persoonlijke situatie en wensen. Ieder testament is maatwerk. Belangrijk is uw persoonlijke verhaal, uw vermogensopbouw en de gezinssamenstelling. Maar ook dat u begrijpt wat u laat vastleggen. Daarnaast is een levenstestament (volmacht) een belangrijk document om de zaken vast te leggen voor het moment dat u daar zelf niet meer toe in staat bent.

Hulp nodig? Onze ervaren adviseurs staan voor u klaar.