Nieuwe Zelfstandigenwet biedt op termijn meer duidelijkheid

Een aantal Kamerleden wil een einde maken aan de onduidelijkheid en onrust rondom de status van zzp’ers. Daarvoor hebben ze het initiatiefwetsvoorstel Zelfstandigenwet gepresenteerd. Tot deze wet wordt aangenomen en ingevoerd, op z’n vroegst in 2026, blijft de huidige Wet DBA van kracht. 

De betrokken Kamerleden van VVD, D66, CDA en SGP presenteerden in april 2025 hun initiatiefwetsvoorstel Zelfstandigenwet, tijdens een commissiedebat over Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Dit voorstel is inmiddels in internetconsultatie gegaan. Het wetsvoorstel is een serieuze poging om duidelijkheid te scheppen in het langslepende dossier over schijnzelfstandigheid. 

Zelfstandigenwet: heldere criteria 

Het wetsvoorstel introduceert een nieuw wettelijk toetsingskader om vast te stellen of iemand als zelfstandige kan werken. Dit bestaat uit twee toetsen: de zelfstandigentoets en de werkrelatietoets. Als werkgever mag u iemand pas inhuren als zelfstandige, wanneer aan beide toetsen is voldaan. 

De zelfstandigentoets kijkt onder andere naar: 

• Werken voor eigen rekening en risico. 

• Het voeren van een deugdelijke administratie. 

• Actief zijn als zelfstandig ondernemer in het economisch verkeer. 

• Voorziening voor arbeidsongeschiktheid en pensioen. 

De werkrelatietoets beoordeelt of er sprake is van voldoende zelfstandigheid in de uitvoering van het werk, zoals vrijheid in werktijd en werkwijze, en het ontbreken van hiërarchische aansturing. 

Sectoren met hoog risico 

Het wetsvoorstel voorziet ook in een sectorale aanpak: in sectoren met verhoogd risico op schijnzelfstandigheid kan de overheid (bijvoorbeeld het ministerie van SZW) een sectorale toets invoeren. In dat geval geldt het ‘rechtsvermoeden van werknemerschap’. Dat betekent dat iedere werkende als werknemer wordt beschouwd, tenzij duidelijk is aangetoond dat er sprake is van echte zelfstandigheid (via de Zelfstandigentoets en Werkrelatietoets). Ook komt er een generiek rechtsvermoeden bij een laag uurtarief (waarschijnlijk onder de 32,24 euro per uur), zoals eerder voorgesteld in de conceptwet Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (VBAR). 

Wet DBA blijft nog van kracht 

De huidige Wet DBA (Deregulering beoordeling arbeidsrelaties) blijft van kracht tot dit voorstel daadwerkelijk wordt aangenomen en ingevoerd. De verwachting is dat dit op z’n vroegst in 2026 is. Als werkgever moet u dus nog steeds beoordelen of er sprake is van een dienstbetrekking of niet. U kijkt daarbij naar de drie bestaande criteria: arbeid, loon en gezag. Let op: de Belastingdienst heeft de handhaving op schijnzelfstandigheid opgeschroefd. Dit betekent dat het risico op naheffingen en correcties reëler is geworden. 

Wat betekent dit voor mkb-ondernemers 

Anticipeer als ondernemer nu al op strengere regels en mogelijke handhaving. Dit voorkomt onaangename verrassingen achteraf. Blijf scherp op de arbeidsrelaties binnen uw organisatie. De komst van de Zelfstandigenwet kan op termijn meer duidelijkheid geven, maar in de tussentijd blijft de juridische onzekerheid bestaan. 

Onze tips: 

• Leg contractuele afspraken zorgvuldig vast. 

• Gebruik modelovereenkomsten waar mogelijk. 

• Houd de ontwikkelingen rond de Zelfstandigenwet én de handhaving van de Wet DBA goed in de gaten. 

• Laat een risicoanalyse uitvoeren op bestaande zzp-constructies. 

Meer weten? 

Hebt u vragen over de Zelfstandigenwet? Of wilt u meer weten over de toetsing van (schijn)zelfstandigheid? Neem contact op met uw adviseur van Flynth of vul onderstaand formulier in.