Gepubliceerd: 06-10-2020, laatst gewijzigd:
24-01-2024
Inmiddels melkt 27% van de melkveebedrijven in Nederland met een melkrobot en we zien dit percentage stijgen. De melkrobot neemt arbeid uit handen. Tegelijkertijd zijn er de lasten die samenhangen met de investering in de melkrobot en vraagt de melkrobot hogere onderhoudskosten.
Flynth heeft de cijfers van 2018 en 2019 vergeleken van de bedrijven met en zonder melkrobot. De trend van de verschillen in 2018 is tot nu toe over 2019 niet wezenlijk anders. Binnen de groepen bedrijven is een indeling gemaakt naar bedrijfsomvang: robotbedrijven zijn geselecteerd op 1, 2 of 3 melkrobots. De bijbehorende melkproductieomvang is 630.000 kg melk (“kleine bedrijven, met 1 robot), circa 1 miljoen kg melk (“middelgrote bedrijven” met 2 robots) en 1.750.000 kg melk (“grootste bedrijven”, met 3 of meer robots) ). Dezelfde bedrijfsomvang is gehanteerd bij de melkstalbedrijven..
Melkproductieniveau
De melkproductie per koe ligt gemiddeld over alle bedrijven zo’n 550 kg hoger op bedrijven met een melkrobot.. In de categorie “grootste bedrijven” is het verschil bijna 900 melk per koe. Door het hogere melkproductieniveau per koe, produceren de robotbedrijven in alle drie de grootte-klassen meer melk per hectare en zijn hiermee intensiever. Bij de categorie “grootste bedrijven” is het verschil in intensiteit het grootste waarbij de grote robotbedrijven veruit het meest intensief zijn.
Kritieke opbrengstprijs
Robotbedrijven hebben een hogere kritieke opbrengstprijs voor de melk, namelijk 38,4 cent per kg tegenover 37,5 cent bij de bedrijven met een melkstal. Uit de berekening van de kritieke melkprijs en marge (tabel 1) blijkt dat robotbedrijven een hogere de hoogste kritieke melkprijs realiseren, namelijk € 38,39 per 100 kilo melk tegenover € 37,54 bij de bedrijven met een melkstal.
Melkopbrengst en marge
Door iets lagere gehalten en minder weidegang realiseren de robotbedrijven gemiddeld een wat lagere melkprijs. Deze ligt ongeveer 0,6 cent per kg lager dan op het bedrijf met een melkstal. Door de hogere kritieke melkopbrengst en lagere melkprijs is de marge op robotbedrijven gemiddeld circa 1 cent per kg melk lager. Precies hetzelfde beeld zien we bij de vergelijking van cijfers over 2019.
Kleinere en grotere bedrijven
De kleine robotbedrijven realiseren de hoogste kritieke melkprijs, namelijk 39,1 cent per 100 kilo melk. Grote bedrijven met een melkstal realiseren met 37,4 cent de laagste kriteke opbrengstprijs , dus een verschil van 1,7 cent per kg melk. In combinatie met de verschillen in melkopbrengst is de marge bij de categorie kleine bedrijven met melkrobot met -/- 1,4 cent het laagst. Als gevolg van een hogere melkopbrengst, voornamelijk door meer weidegang, realiseren de middelgrote bedrijven met een melkstal met + 0,6 cent de hoogste marge van alle typen bedrijven uit deze analyse. Dat is dus 2 cent per kg melk verschil met de kleine robotbedrijven. een verschil.
Opvallend is dat deze kosten bij de middelgroep robotbedrijven relatief hoog zijn. Oorzaak is waarschijnlijk het minder efficiënt benutten van de robotcapaciteit in deze groep.
Robotbedrijven kunnen een hogere melkproductie per koe realiseren tegen vergelijkbare of zelfs iets lagere voer- en veekosten per kg geproduceerde melk. In twee van de drie groepen ligt het krachtvoerverbruik per 100 kg melk op de robotbedrijven een kg lager en is de productie op dit punt efficïenter. Hiertegenover staan hogere uitgaven aan onroerende zaken (met name huisvesting), machines en werktuigen, energie en onderhoud melkapparatuur. De uitgaven voor onderhoud van de melkrobot zijn zo’n 0,9 cent per kg melk hoger. Voorts is sprake van hogere lasten voor rente en aflossing. Daartegen liggen de uitgaven aan betaalde arbeid en algemene kosten lager. Op het gebied van energie zijn de verschillen het grootst bij de groep kleine bedrijven. Kanttekening is dat de cijfers kunnen zijn vertroebeld door een verschil in aandeel bedrijven met zonnepanelen en eigen opwekking van stroom.
Grote robotbedrijven pakken over de hele linie voordelen ten opzichte van kleine bedrijven met een robot. Wel hebben ze te maken met hogere kosten voor betaalde arbeid. Hetzelfde beeld is te zien bij bedrijven met een melkstal. Daar tikt de factor arbeid, niet verwonderlijk, nog harder door.
Robotbedrijven hebben dus een kostprijsnadeel en maken dat niet goed met een hogere melkprijs of andere opbrengsten.
Alles bij elkaar doen grote melkveebedrijven met robots het qua kritieke melkprijs en marge relatief beter dan collega’s met kleinere bedrijven. Een aandachtspunt bij de groep middelgrote bedrijven is of capaciteit van de robots wel voldoende worden benut. Dat geeft per definitie nadelen in kosten per kilo melk.
Resumé
Een efficiënte melkproductie past prima bij een toekomstgerichte kringlooplandbouw. Maar de extra vaste kosten en uitgaven bij de melkrobot, worden tot nu toe niet goedgemaakt door extra opbrengsten. Genoten voordelen op de robotbedrijven als arbeidsverlichting en flexibiliteit komen niet in de financiële cijfers tot uiting, maar zijn er natuurlijk wel. Deze sociale aspecten zijn voor menig modern melkveehouder met aandacht voor het gezin, terdege van belang. Tegelijkertijd hecht een fiks deel van de melkveehouders aan het zelf melken, waarmee de keuze voor een melkrobot voor hen geen optie is.
Hiermee wordt de keuze voor melkrobot of melkstal nog steeds en vooral bepaald door het systeem dat het beste bij de ondernemer en het bedrijf past.
Hoe zorgt u als melkveehouder voor de beste bedrijfsresultaten?
Of u nu een melkstal of melkrobot gebruikt, de specialisten van Flynth adviseren u graag over manieren om uw marge gezond te houden. Maak daarvoor een afspraak via uw contactpersoon of met één van onze bedrijfsadviseurs op onze vestigingen. Of bel Hans Scholte via 088 236 83 96. Hij brengt u dan in contact met een specialist bij u in de buurt.