Heeft de landbouwvrijstelling zijn langste tijd gehad?

Onlangs verscheen het rapport van onderzoeksbureau SEO Economisch Onderzoek over de landbouwvrijstelling. Hierin geeft het bureau aan dat de landbouwvrijstelling niet doeltreffend en doelmatig is. Ze vindt dat de regeling ook niet gerechtvaardigd kan worden uit het realiseren van wenselijke neveneffecten. Haar conclusie: afschaffing van de regeling met overgangsrecht is de logische en uitvoerbare beleidsoptie. 

Historie van de landbouwvrijstelling

Is de conclusie van onderzoeksbureau SEO verrassend? Niet echt, al geruime tijd pleit men in politieke kringen voor aanpassing of afschaffing van de landbouwvrijstelling. Deze fiscale regeling is in het verleden al behoorlijk ingeperkt. Zo geldt de vrijstelling inmiddels alleen tot de agrarische waarde van uw landbouwgrond. Verder is de winst op de ondergrond van uw zakelijke bedrijfswoning, inclusief de daarbij behorende tuin, al geheel belast bij realisatie van die winst. Voor het overige bleek het echter nog een brug te ver om de regeling geheel af te schaffen. 

Wat houdt de landbouwvrijstelling in?

Voor u als agrarisch ondernemer is de landbouwvrijstelling een belangrijke fiscale regeling. Deze vrijstelling houdt in dat de winst op landbouwgronden bij verkoop of onttrekking van die grond vrijgesteld is van belastingheffing tot de agrarische waarde van de grond. Deze waarde wordt ook wel de WEVAB (Waarde in het Economische Verkeer bij Agrarische Bestemming) genoemd. De regeling geldt voor ondernemers in zowel de inkomstenbelasting (box 1) als de vennootschapsbelasting. Naast cultuurgrond geldt de vrijstelling ook voor het erf en de ondergrond van uw bedrijfsgebouwen. 

Reactie van de overheid

Minister Adema van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft naar aanleiding van het SEO-rapport aangegeven dat in de begrotingsregels het uitgangspunt is opgenomen dat bij negatieve evaluaties van bestaande fiscale regelingen deze in principe worden afgeschaft, aangepast of omgezet in een subsidie. Gezien de demissionaire status van dit kabinet is het aan een volgend kabinet om de uitkomsten van de evaluatie te wegen en te beoordelen welke mogelijke vervolgstappen geboden zijn. Kortom, het huidige kabinet schuift dit dossier door naar de formerende partijen.  

Overgangsrecht

Nu onderzoeksbureau SEO en de Algemene Rekenkamer (AR) pleiten voor afschaffing van de landbouwvrijstelling, is het belangrijk dat u op de hoogte bent van wat de nieuwe regering beslist. Wordt dit een algehele afschaffing of bijvoorbeeld alleen voor de grond van de bedrijfserven? 

Overgangsrecht is essentieel om behaalde maar nog niet gerealiseerde vermogenswinsten uit het verleden te beschermen tegen belasting. Dit is ook voorgesteld door SEO, AR, de Vereniging van Accountants- en Belastingadviesbureaus (VLB) en Land- en Tuinbouworganisatie Nederland (LTO).  

Het formaliseren van dit overgangsrecht kan gekoppeld worden aan bestaande box 3-waarderingen of met behulp van AI voor waardebepaling per gebied. Bij Flynth pleiten we voor een tegenbewijsregeling met de mogelijkheid tot taxatie van de grond door de belastingplichtige. Ook moet overgangsrecht rekening houden met belaste claims op landbouwgronden. 

En wat nu?

Een aanpassing van de wettelijke regeling van de landbouwvrijstelling ligt voor de hand. De verwachting is dat een aanpassing van de landbouwvrijstelling meegenomen wordt in een bredere belastingherziening, bijvoorbeeld per 2027 als box 3 wordt aangepast. Het is wat dat betreft zaak om vinger aan de pols te houden en wellicht voor die tijd uw landbouwgronden te herwaarderen. 

Herwaarderen

U kunt besluiten om de wettelijke aanpassing van de regeling niet af te wachten en uw landbouwgronden alvast te herwaarderen. Gezien het grote belang van de landbouwvrijstelling en de onzekerheid rondom het overgangsrecht. Bij herwaardering van uw landbouwgrond is er sprake van een eenmalige actie. Door een bijzondere omstandigheid te creëren kan de waarde van uw grond op de balans voor de WEVAB-waarde worden opgenomen. Hiermee kunt u de landbouwvrijstelling benutten. Feitelijk brengt u daarmee de boekwaarde van de grond omhoog naar de huidige agrarische waarde. 

 

Als bijzondere omstandigheid voor herwaardering geldt het aangaan van een maatschap, maar ook een aanpassing in de winstverdeling in een bestaande maatschap (van ten minste tien procent). Zelfs kunt u waar nodig een (hybride) bv inzetten om de herwaardering van de landbouwgronden te regelen. Kortom, er zijn voldoende methoden om de herwaardering te activeren.  

Waar u op moet letten

Het is wel belangrijk dat u bij een herwaardering let op belaste componenten in de boekwinst op uw grond. Denk aan mogelijk aanwezige bestemmingswijzigingswinst, pachtersvoordelen of afgeboekte herinvesteringsreserves. De Hoge Raad heeft bepaald dat als u uw landbouwgronden herwaardeert, u rekening moet houden met belaste winsten die hiermee samenhangen. Dit betekent dat als u de waarde van uw gronden verhoogt, u ook belasting betaalt over de winst die hiermee gepaard gaat. In sommige gevallen kan dit ongewenst zijn, vooral als de belasting een grote impact heeft op uw financiën. 

Gelukkig is er een manier om hiermee om te gaan. U kunt per perceel namelijk beslissen hoe u dit regelt. Als u bijvoorbeeld een perceel hebt waarop u liever geen belasting wilt betalen over de winst, kunt u ervoor kiezen om de herwaardering van dat perceel over te slaan. Voor de andere gronden waar geen belastingclaim op rust, kunt u wél de herwaardering uitvoeren. Met andere woorden, er is werk aan de winkel. Wij staan klaar om u hierbij te helpen! 

Wij staan u bij

Wilt u meer weten over de landbouwvrijstelling? Of over het herwaarderen van uw landbouwgrond? Neem contact op met uw adviseur van Flynth of vul onderstaand contactformulier in.